بدعهدی کشورهای اروپایی در موضوع برجام

نامه جناب آقای دکتر عراقچی به دبیر کل و رئیس شورای امنیت سازمان ملل متحد پیرامون بدعهدی سه کشور اروپایی و ایاالت متحده آمریکا، و نیز غیرقانونی بودن سازوکار موسوم به اسنپبک

بدنبال اقدامات سه کشور اروپایی و همراهی آمریکا با آنان در بازگرداندن تحریم ها بر علیه کشورمان، جناب آقای دکتر عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، طی نامه ای به دبیر کل و رئیس شورای امنیت سازمان ملل متحد توضیحاتی پیرامون بدعهدی سه کشور اروپایی و ایاالت متحده آمریکا، و نیز غیرقانونی بودن سازوکار موسوم به اسنپبک ارائه نمودند. در این نامه آمده است:

ایران، چین و فدراسیون روسیه، رئیس شورا پیشنویس قطعنامه را به رأی گذاشت. همانگونه که در نامه مشترک وزرای امور خارجه چین، ایران و روسیه مورخ 28 اوت 2025 تأکید شد، شورای امنیت نمیتواند بر مبنای ابالغیه معیوب سه کشور اروپایی اقدام نماید. هرگونه اقدام که برخالف یا در تعارض با قطعنامه 2231 باشد، نمیتواند تعهدات حقوقی برای کشورهای عضو سازمان ملل متحد ایجاد نماید. عالوه بر این، در خصوص رأی گیری پیرامون پیشنویس قطعنامه ارائه شده از سوی جمهوری کره، دو عضو دائم شورای امنیت یعنی چین و روسیه ، به همراه الجزایر و پاکستان صراحتاً اعلام کردند که تحریمها منسوخ بوده و باید ملغی باقی بمانند. خودداری رئیس شورا، جمهوری کره و گویان از رأی مثبت نیز بیش از پیش عدم مشروعیت آن پیشنویس را برجسته ساخت. شکست این پیشنویس تأیید کرد که هیچ کشوری ملزم به احیای محدودیتهای پیشین نمیباشد. حقوق بین الملل و منشور ملل متحد به روشنی بیان میدارند که تعهدات نمیتوانند ناشی از روندهای نامعتبر یا فقدان اجماع در شورا ایجاد گردند. نتیجه رأی گیری مورخ 26 سپتامبر 2025 در خصوص پیشنویس قطعنامه روسیه و چین به منظور تمدید فنی قطعنامه 2231 بار دیگر نشان داد که شورای امنیت دچار تفرقه بوده و فاقد اجماع در خصوص بازگرداندن تحریمها علیه ایران است. این وضعیت بازتاب همان شرایط اکتبر 2020 است؛ زمانی که ایالات متحده آمریکا به طور غیرقانونی در پی آغاز فرآیند سازوکار موسوم به اسنپبک برآمد. در آن زمان، رئیس شورا در نامه مورخ 25 اوت 2020 صراحتاً اعلام نمود که شورا در موقعیت اقدام در این خصوص قرار ندارد. متعاقباً، در نامه مورخ 21 سپتامبر 2020 ،سیزده عضو تأیید کردند که نامه آمریکا به منزله ابلاغیه آغاز فرآیند سازوکار موسوم به اسنپبک ذیل بند 11 قطعنامه 2231 محسوب نمیگردد فلذا هیچ روند خودکاری فعال نشده است. در اکتبر 2020 ،دبیرکل و دبیرخانه نیز با استناد به اختلافات و فقدان اجماع در شورا، از اجرای سازوکار تحریمها یا احیای آن خودداری ورزیدند. 

بدینوسیله با عنایت به مراتب فوق و همانگونه که در بیانیه مورخ 26 سپتامبر 2025 خود در نشست شورای امنیت به صراحت بیان داشتم، اعلام میدارد:

• سه کشور اروپایی با نقض تعهدات خود ذیل برجام و قطعنامه 2231 ،هرگونه صالحیت برای استناد به »نقض اساسی« را از دست دادهاند. استناد آنان به سازوکار موسوم به اسنپبک صرفاً سوءاستفاده آشکار از روند است. • پیشنویس قطعنامه ارائه شده از سوی رئیس شورا در تاریخ 19 سپتامبر جهت رأیگیری، الزامات قطعنامه 2231 را برآورده نساخته و نمیتواند تحریمهایی را که پیشتر خاتمه یافته اند احیا نماید. • تلاشهای سه کشور اروپایی و ایلات متحده برای احیای تحریمهای خاتمه یافته کان لمیکن و بی اعتبار است. • قطعنامه 2231 طبق توافق باید منقضی گردد. کلیه محدودیتهای مرتبط با موضوع هسته ای ذیل قطعنامه 2231 در تاریخ 18 اکتبر 2025 به طور دائم پایان خواهند یافت. جمهوری اسلامی ایران هیچگونه تلاش برای تمدید، احیا یا اجرای آنها پس از این تاریخ را به رسمیت نخواهد شناخت. بر این اساس، جمهوری اسلامی ایران قاطعانه بازگرداندن ادعایی قطعنامه‌های خاتمه یافته ذیل قطعنامه 2231 ( 2015 )را مردود میداند؛ نه ایران و نه هیچ عضو سازمان ملل متحد الزامی‌به تبعیت از چنین اقدامات غیرقانونی ندارند. جناب آقای دبیر کل، به حس مسئولیتپذیری شما اتکا داریم تا اطمینان حاصل شود که برخی دولتهای غربی که خارج از چهارچوب قانون و با انگیزههای محدود سیاسی عمل مینمایند، مجاز به سوءاستفاده از دبیرخانه برای اعمال اجبار سیاسی علیه ایران نشوند. چنین سوءاستفادهای اعتبار و بیطرفی سازمان ملل را تضعیف کرده و اقتدار شورای امنیت را فرسایش خواهد داد.

ز اینرو، از جنابعالی میخواهیم مانع از هرگونه تالش برای احیای سازوکارهای تحریمی، از جمله کمیته تحریمها و هیئت کارشناسان، شوید. هیچیک از منابع سازمان ملل نباید به چنین اقدامات غیرقانونی اختصاص یابد یا در حمایت از آنها مورد استفاده قرار گیرد. جمهوری اسلامی ایران همواره آمادگی خود را برای دیپلماسی با هدف دستیابی به راه حلهای عادلانه، متوازن و پایدار نشان داده است. متأسفانه، سه کشور اروپایی و ایالات متحده با این تصور نادرست که ایران در برابر اجبار تسلیم خواهد شد، مسیر تقابل را برگزیده اند. تاریخ ، نادرستی این تصور را ثابت کرده است و بار دیگر نیز چنین خواهد نمود. جمهوری اسلامی ایران بهطور قاطع به دفاع از حقوق و منافع حاکمیتی خود ادامه خواهد داد. هرگونه تلاش برای آسی برساندن به ایران با پاسخهای مقتضی مواجه خواهد شد و مسئولیت کامل آن بر عهده کسانی خواهد بود که تقابل و فشار را بر همکاری ترجیح داده اند. موجب امتنان خواهد بود چنانچه مکاتبه حاضر به عنوان سند مجمع عمومی و شورای امنیت سازمان ملل متحد توزیع گردد. احترامات فائقه را تجدید مینماید. سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران